Gevangen

Heb je wel eens van die momenten, dat je je afvraagt of je wel het juiste doet? Tegenwoordig heb ik dat steeds vaker op mijn werk. Ik werk nu ruim 2 jaar als receptioniste bij een verpleeghuis. Mijn taken zijn de telefoon opnemen en doorverbinden, administratieve dingen regelen en zorgen dat de bewoners (die op een enkele uitzondering na allemaal dementerend zijn) niet naar buiten 'vluchten'.

In het begin vond ik het alleen maar prettig dat ik zo veel geld verdiende met relatief weinig 'doen', maar sinds mijn oma ziek werd en er sprake van was dat ze misschien naar een hospice zou gaan om te sterven, vind ik het steeds lastiger om hier te werken.

Vroeger, toen ik hier net begon, was de receptiedag opgedeeld in drie diensten. De ochtenddienst was van 7 tot 12, waarbij je tot half 10 meehielp met het ontbijt. De verzorging was dan druk bezig met de mensen aan te kleden en binnen te brengen, en ik was iedereen zijn ontbijt aan het verzorgen en een beetje aan het keuvelen met de bewoners.

De middagdienst was van 12 tot 5 en de avonddienst tot slot was van 5 tot 10, waarbij je het restaurant bijhield omdat de restaurantmedewerkster om 5 uur naar huis ging. Zo konden mensen die na het avondeten nog op bezoek kwamen toch in het restaurant gaan zitten met hun vader/moeder/opa/oma.

Maar vorig jaar werd besloten dat er bezuinigd moest worden en dus verdween de avonddienst. Dit was in mijn ogen de eerste stap naar het verval van zorg. Zeker doordeweeks, wanneer de meeste bezoekers na het eten komen, moest nu iedereen maar in de huiskamer (met alle andere mensen erbij) of in de slaapkamer (saai en muf) gaan zitten. Als iemand iets wilde drinken was er een koffieautomaat aanwezig (gezellig...), die bovendien geen geld wisselde, dus bij gebrek aan €0,50 muntjes werd er dorst geleden. Ik heb al meerdere keren chagrijnige mensen voor mijn neus gehad die het raar vonden dat het restaurant al zo vroeg dicht was. Ja meneer, ik vind het ook belachelijk, maar ik wil zometeen zelf ook graag naar huis! Ook moest de verzorging, die het 's avonds doorgaans al druk genoeg heeft, de telefoon aan gaan nemen zodra de receptioniste weg was. Hoezo dingen opgelegd krijgen die totaal niet tot je takenpakket behoren?

Een tijdje later, ik meen begin dit jaar, werd er besloten dat er nog meer bezuinigd moest worden en dus zouden er nog meer uren worden opgeofferd. Ditmaal aan het begin van de dag; een dienst ging nu niet meer van 7 tot 12 of van 12 tot 5, maar van 9 tot 5. Hierdoor werden er niet alleen minder uren gemaakt (8 ipv 10 op een dag), maar werkte er ook maar één iemand per dag, waardoor het werkrooster er ineens bedroevend leeg uit kwam te zien. Persoonlijk vind ik een kortere dienst van 5 uurtjes en dan wat vaker werken een stuk fijner dan zo'n hele dag, maar los daarvan leverde ook de zorg voor de mensen hier het meeste in.

Als ik om 9 uur binnenkom is het ontbijt al bijna klaar. Meestal staan er twee mensen in de huiskamer die heen en weer jakkeren tussen de mensen, stukjes brood en lepels pap naar binnen hevelend. Net zoals 's avonds heeft de verzorging het 's ochtends ook erg druk, zeker nu er (goh, bezuinigingen!) minder mensen tegelijk werken en zij dus nog meer werk op moeten vangen. Vorige week was het zelfs zo erg dat ze mij vroegen of ik nog mee wilde gaan helpen bij het ontbijt, dat uiteindelijk pas om 10 uur klaar was, omdat er maar 1 iemand stond door een ziekmelding en om nou in je eentje in twee uur 15 mensen ontbijt te geven is gewoonweg onmogelijk. Nou vind ik het niet erg om mee te helpen, en gelukkig was het niet druk, maar op bijvoorbeeld een maandagochtend kun je een receptioniste gewoon niet weghalen bij de telefoon, dan ren je alleen maar de hele tijd heen en weer!

De rest van de dag lopen/schuifelen/rollen de meeste mensen maar wat heen en weer. Sommigen, die nog niet zo ver heen zijn, komen bij mij aan de receptie en vragen of ze naar huis mogen/waar de uitgang is. Soms verwarren ze me met iemand uit hun jeugd. In principe vind ik het gezellig om een beetje te babbelen, voor zover dat mogelijk is (de meeste mensen praten nauwelijks nog verstaanbaar), maar het breekt mijn hart als er iemand voor me staat met een wanhopige blik in zijn ogen, die zegt dat het hier toch geen gevangenis is, dat hij naar huis wil. En het enige wat ik terug kan zeggen is 'ik weet het ook niet', naar de tuin wijzen met een 'daar kunt u naar buiten!', of ze aan het verstand proberen te brengen dat hier nu hun thuis is.

Niet zelden krijgen mensen door wat de echte deur naar buiten is, en de slimmeriken ontdekken ook nog eens hoe de deur open moet. Dan moet ik dus deuren op slot zetten zodra ze in de buurt komen en ze weer meetronen naar binnen. Een paar weken geleden had een meneer een methode gevonden om de schuifdeuren open te krijgen: hij ging er voor staan en strekte zijn armen naar opzij zodat hij de deuren aan de buiten-/zijkant open kon duwen. Hij was al voorbij de binnenste schuifdeuren, dus ik had gauw de buitenste deuren op slot gedaan en liep naar hem toe. Hoe hij daar stond, met zijn armen gespreid zoals Jezus aan het kruis, met nog maar één glazen deur tussen hem en de buitenwereld, was echt hartverscheurend. Ik kon het bijna niet over mijn hart verkrijgen om hem weer mee naar binnen te nemen, ook al weet ik ook wel dat hij zich buiten niet kan redden.

Wat heeft dit te maken met mijn oma, vraag je je nu misschien af. Hoewel zij niet dementerend was, moest ik toch steeds aan haar denken als ik ging werken. Net zoals de mensen in het verpleeghuis zat zij nu gevangen, maar dan in haar eigen lijf, omdat ze niks meer kon. En net zoals hen zou zij uiteindelijk sterven zonder ooit weer vrij te komen.

Voor mensen die hierop willen reageren heb ik een vraag: wat is erger, gevangen zitten in je lijf of gevangen zitten in je hoofd? En waarom?